صبح فردا، محمد دوباره زنگ زد، پرسید گذرنامت رسید دستت؟ گفتم نه! گفت ظرفیت ما تکمبل شده!
از طرف دیگر آن بنده خدایی که قرار بود به جای من بیاید، گفت نمیتواند بیاید.... همه چیز به همان سرعت که جور شده بود، به همان سرعت هم کنسل شد و من ماندم و یک دنیا ناامیدی
هرچه می‌کردم جور نمی‌شد. محل کار همین‌جوری، مرخصی نمی‌داد! گفته بودند باید حتما یک جایگزین برای خودت تعیین کنی که فلان شرایط را داشته باشد؛ و به هر که رو می‌زدم، می‌گفت خودم هم عازم هستم!
از طرفی به هر کاروانی زنگ می‌زدم یا تکمیل شده بود، یا گران بود.
خواستم بلیت بگیرم و خودم بروم؛ قطار پر شده بود و کرایه‌ی اتوبوس دو برابر شده بود!
و از طرف آخر، گذرنامه را که فرستاده بودم تهران، هنوز دستم نرسیده بود!
کم‌کم داشتم ناامید می‌شدم که یک روز صبح، با یکی از همکاران صحبت می‌کردم، که گفت من یکی را می‌شناسم که می‌تواند جایگزینت شود، تلفنی صحبت کرد و نیمچه وعده‌ای گرفت. قرار شد خبر نهایی را فردا بدهد. از طرف دیگر، محمد زنگ زد و گفت با ماشین شخصی داریم می‌رویم و یک نفر جای خالی داریم؛ می‌آیی؟
به خودم گفتم: جواد! بلند شو ساکت را ببند که امام حسین طلبید!
عرفه که نشد، مانده بود سفر اربعین. عرفه، اواخر تابستان بود و من بیکار؛ اما اربعین وسط پاییز بود و من متعهد به کار که به نظر می‌رسید هیچ جوره نمی‌شد تعطیلش کرد. علاوه بر این تمام امید من به سفر عراق، زیارت نجفش بود که می‌دانستم در این سفر، زیارت نجف آن‌گونه که باید نمی‌شود. از طرفی دلم نمی‌آمد این سفر را از دست دهم. یکی از شبهای محرم، در حین عزاداری‌ها، به امام حسین گفتم این سفر مرا بطلب، میخواهم بیایم فقط برای خودت....
هرچند عاشق نجف بودم؛ و این چند شب یکسره خواب نجف می‌دیدم؛ اما قبل‌تر به امام حسین گفته بودم میخواهم یک سفر بیایم مخصوص زیارت خودت ...بعد از چند شب پیامک دادند که:
سفر، دو طرف زمینی، رفت شنبه صبح از تهران؛ برگشت، جمعه صبح از کربلا؛ اسکان کربلاست، یک یا دو روز از کربلا نجف می‌رویم و برمی‌گردیم...هر چه سبک، سنگین کردم، دیدم نجفش کم است؛ به دلم نمی‌نشیند؛ می‌خواستم فقط مخصوص زیارت امام حسین بروم؛ اما دلم رضا نمی‌داد؛ مشورتی کردم با خانواده؛ آنها هم چندان مایل نبودند؛ کنسلش کردم .... به همین راحتی .... بجایش، شده بودم مثل مرغ سرکنده .... بعد از آن همه خواب نجف؛ آرام و قرار نداشتم .... اما چه می‌شد کرد؟؟؟؟
هزینه سفر پانصد تومان بود، بیست و یک تومان هزینه ارسال گذرنامه به تهران شد، نزدیک پنجاه تومان هزینه بلیت رفت و برگشت به تهران بود و چند تومانی هم هزینه متفرقه ...
از طرفی آنچه در تابستان کار کرده بودم و دستمزد گرفته بودم و آنچه دستمزدم را نداده بودند و آنچه بیکار مانده بودم و .... سر جمع، چیزی نزدیک ششصد تومان دستم را گرفته بود.
نشستم یک حساب سرانگشتی کردم که دخل اینقدر بوده و خرج اینقدر بوده و به یقین رسیدم که تمام آن نزدیک ششصد تومان درآمدم، قرار است خرج این سفر کربلا شود و فقط همان نزدیک ششصد تومان درآمدم قرار است خرج این سفر شود....
و چقدر این حساب و کتاب‌ها؛ آفت است این وسط.... و هرچند خودم نوشته بودم که "تو بندگی چو گدایان به شرط مزد نکن" ....اما داشتم چو گدایان حساب و کتاب دخل و خرج می‌کردم ... غافل از اینکه دارم کار را خراب می‌کنم.
نزدیک عرفه بود؛ مثل هر روز در تلگرام ول می‌چرخیدم؛ دیدم مرا در یک گروه اضافه کرده‌اند. از عنوان گروه معلوم بود که به دردم نمی‌خورد؛ گفتم یک دوری در گروه بزنم و بعد گروه را ترک کنم؛ در حین دور زدن، با پستی مواجه شدم که متنی نوشته بود به این مضمون:
سفر کربلا، ویژه عرفه، یک سر هوایی، ...، ویژه شرکت‌کنندگان در سفرهای جهادی، پانصد هزار تومان. جهت اطلاعات بیشتر با آقای... شماره تلفن .... تماس بگیرید.... آخرین مهلت ثبت نام، امشب ساعت دوازده شب.زنگ زدم، شرایطشان را پرسیدم، شرایطم را گفتم؛ اسمم رفت توی قرعه‌کشی؛ آخر شب شد؛ قرعه‌کشی کردند، اسمم در آمد ....
همان‌وقت بود که در همین وبلاگ پست گذاشتم که:
تو بندگی چو گذایان به شرط مزد نکن
که خواجه خود روش بنده‌پروری داند........
قبل‌تر، که در مورد "نامیرا"ی "صادق کرمیار" نوشته بودم؛ اشاره کرده بودم به این جمله‌ی نقل‌شده از امام خامنه‌ای که:
هر کسی می‌خواهد فتنه‌ی اخیر را بشناسد، این کتاب (نامیرا) را بخواند.
حال که این اواخر، و پس از برجام؛ ایشان چنین جملاتی می‌گویند که:
دشمن سعی میکند در زمینه‌ی فرهنگی، باورهای جامعه را دگرگون کند؛ و آن باورهایی را که توانسته این جامعه را سرِپا نگه دارد جابه‌جا کند، خدشه در آنها وارد کند، اختلال و رخنه در آنها به‌وجود بیاورد. خرجها میکنند؛ میلیاردها خرج میکنند برای این مقصود؛ این رخنه و نفوذ فرهنگی است.و شنیدن چنین جملاتی، مصادف شد با مطالعه‌ی کتاب "دشت‌های سوزان" کرمیار؛ می‌توانم من هم بگویم که:
هر کس می‌خواهد نفوذ را بشناسد، این کتاب (دشت‌های سوزان) را بخواند.البته، نه تمام ابعاد نفوذ را؛ که همان بخشی که در همین سخنانی که ذکر شد، مورد تأکید قرار گرفته....
هرچند، در این وبلاگ، قصد سیاسی نوشتن نداشته و ندارم؛ اما نمی‌توانم نگویم که در طول خواندن کتاب، چقدر ناخودآگاه، راه طی شده توسط "شیخ خزعل"، در ذهنم، مشابه راهی بمی‌نمود که این روزها، توسط "شیخ حسن" دارد طی میشود ... بگذریم.
به قول حافظ:
تو بندگی چو گدایان به شرط مزد نکن که خواجه خود روش بنده‌پروری داند ...شرح بماند برای وفتی دگر ...
۱- کمتر پیش می‌آید که کتابی را نیم‌خوانده رها کنم. زیاد پیش آمده که کتابی را هی فحش داده‌ام که چرا تمام نمی‌شود -بس که مزخرف بوده- و هی خوانده‌ام -مثل جلد اول خانواده‌ی تیبو-؛ یا شده که کتابی را - اواخرش- یک صفحه درمیان، یا دو صفحه در میان، یا چند صفحه در میان خوانده‌ام تا تمامش کرده‌ام -مثل جلد چهارم خانواده‌ی تیبو-؛ اما کم -خیلی کم- پیش آمده که کتابی را اصلا نتوانم تمام کنم - علی‌رغم تلاش فراوان- اما... اما هر چه کردم، هرچه به خود گفتم فقط چند صفحه دیگر مانده؛ فقط یک پنجم کتاب مانده؛ فقط یک دهم کتاب مانده ... اما ... اما هرچه کردم، نتوانستم "ابله" داستایوفسکی را تمام کنم.... علی‌رغم اینکه بی‌علاقه نبودم بفهمم بالاخره، خط داستانی کتاب به کجا می‌انجامد ... نمی‌دانم ... شاید هم ایراد از مترجم بود ...
۲- فضای کلی کتاب این‌گونه است: یک نفر نزد یک نفر دیگر می‌رود، تا با او گفتگو کند؛ کمی که گفتگو میکنند، ناگهان تمام شخصیت‌های دیگر داستان هم به آنها ملحق میشوند؛ این حرف می‌زند، آن حرف می‌زند؛ یکی بی‌دلیل به خشم می‌آید؛ یکی بی‌دلیل می‌خندد و بعد می‌گوید من قصد تمسخر نداشتم و معذرت‌خواهی میکند؛ آن‌کس که به خشم آمده می‌گوید من دیگر حاضر نیستم اینجا بمانم، اما تا پایان می‌ماند؛ و در این بین .... به هر حال ... یکی به شاهزاده می‌گوید ... درست است که شما آدم خوش‌قلبی هستید، اما یک ابله تمام‌عیارید! ... و این ماجرا یک‌ریز اتفاق می‌افتد ....
۳- کلا از کتاب‌هایی که میخواهند حرفشان را از طریق گفتگو میان شخصیت‌های داستان بزنند، خوشم نمی‌آید! چه ضیافت افلاطون باشد، چه ابله داستایوفسکی ...
بگذار هرچه میخواهند بگویند؛ اما "جنایت و مکافات" حکایت چون "منـ"ـی است که باور دارم راه معمول جامعه اشتباه است؛ اما رفتن راه درست بسیار دشوار است که هی باید با خودم کلنجار بروم که چه کنم؟ آیا من، مرد این راه هستم؟ آیا توان پیمودن این راه دشوار و مردافکن را دارم؟ آیا حال که این توان را در خود نمیبینم، باید بیخیال راه درست شوم و همان راهی که همه می‌روند را بروم؟
و باز همان سؤال همیشگی که «پس چه باید کرد؟»
و این وسط خانواده را چه باید کرد؟ وقتی نه میشود خانواده را رها کرد و تنهایی پیشه کرد و نه جایز است در درد و رنج حاصل از دست و پا زدن در راه درست (یا افلا به نظر درست) شریکشان کرد.
و چه پایان تلخ اما به نظر محتومی! آخرش مجبوری همان راهی را بروی که غلط میدانستیَش. همان راهی که عموم جامعه میپوید! و تنها تفاوت تو با این عموم در این است که تو 8 سال دیرتر به این راه برمیگردی! باید 8 سال مکافات انتخاب راهی که درست میپنداشتی را بپردازی و بعد؛ برگردی به همان راه عموم؛ با 8 سال عمر تباه شده! با جوانی نابود شده!
این، تمام آنچه بود که از "جنایت و مکافات" داستایوفسکی، گیرم آمد؛ و البته در هر سطر از این متن، چه فراوان ناگفته‌هایی وجود دارد که نه مجالی برای گفتنشان هست و نه حالی!
فعلا این مطلب از کتاب "حماسۀ تپۀ برهانی" نوشتۀ "سیدحمیدرضا طالقانی" را بخوانید تا بعد ...
برادر ترکان را دیدم که بر زمین افتاده بود و ناله می‌کرد و تعدادی از برادران سعی می‌کردند او را به داخل سنگر ببرند. اما هربار که به او دست می‌زدند، از درد فریاد می‌کشید. برادر رهنما گفت: «برادر ترکان در حالی که در سطح پاسگاه در حرکت بود خمپاره‌ای درست در بین دو پای او بر زمین خورد و او را از ناحیه‌ی دوپا مجروح کرد. هر دو پایش شکسته و رگ‌های عصبی آن قطع شده است و لذا با کمترین حرکتی، درد همۀ بدنش را فرا می‌گیرد.»
آن زمانی که -بنا به مسئولیتی که در دانشگاه داشتم- مدام و صبح تا شب، پیگیر سخنان رهبر، تصاویرش، عکس‌هایش، فیلم‌هایش و کلا هر چه مربوط به ایشان می‌شد، بودم؛ بارها و بارها و بارها، در خواب‌هایم ایشان را می‌دیدم. از همان زمان، این فکر ناقص در من ایجاد شد که باید خود را وقف اهل‌بیت کرد تا بتوان در خواب و در بیداری، اهل‌بیت را دید و از حضور مستقیمشان بهره برد.
اما این مطلب، نه تنها تأییدی بود بر آن فکر ناقص، که آن راکامل کرد و اوج بخشید و ارتقاء داد که جای هیچ توضیح اضافی نیست ...
و دریغ و صد افسوس از این همه عمر تلف شده.
معرفت درّ گرانیست به هر کس ندهند ...
و بیچاره از من پرادعا ...
دارم روز به روز دلبسته‌ترش و مبهوت‌ترش می‌شوم ... افسوس که چقدر دیر کشفش کردم ... افسوس ...
کتاب طنز "لاف توشک" قرار بود وقت خالیم را در قطار پر کند، ابتدایش هم انصافاً بد نبود، اما از جایی به بعد، شده بود مثل خیلی از سریال‌های تلویزیونی؛ فضاهای خالی کتاب پر شده بود از آب!!!!
همین.
